هشدار نسبت به تشدید بحران در صنعت فرش ایرانی

سیدشجاع الدین امامی رئوف دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت صنعت فرش ماشینی ایران اظهار کرد: صنعت فرش ماشینی و موکت ایران به دلایل مختلف از جمله پیشینه‌های فرهنگی و هنری فرش ایرانی در بازارهای جهانی و شهرت بین‌المللی هنر، ظرافت و دقت‌های بافندگان دستبافته های ایرانی در بازارهای بین‌المللی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است و صنعت فرش ماشینی و موکت ایران یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین صنایع نساجی کشور است که در سطح جهانی نیز سهم ویژه‌ای به خود اختصاص داده است. ایران در زمینه تولید فرش ماشینی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جهان شناخته می‌شود و توانسته است در کنار فرش دستباف، نام خود را در بازار جهانی مطرح کند. این صنعت به ویژه در بخش‌های صادراتی، برای ایران درآمد قابل توجهی ایجاد کرده است.

وی افزود: سرمایه گذاری‌های انجام شده در دهه‌های اخیر بخصوص در شهر کاشان به عنوان مرکز اصلی تولید فرش ماشینی ایران و سفارشات تکنولوژی‌های روز و مدرن از بزرگترین سازندگان ماشین آلات بافندگی فرش و افزایش چشمگیر سهم تولید فرش در کشور و توجه ویژه تولیدکنندگان داخلی به بازارهای صادراتی توانسته تجربیات موفقی از سرمایه گذاری‌های بخش خصوصی در صنعت نساجی را رقم زند.

امامی رئوف ادامه داد: حضور قدرتمند تولیدکنندگان داخلی در حوزه برندینگ و صادرات و تجربه‌های موفق از تولید و توزیع و بازاریابی و صادرات در سال‌های اخیر و رقابت شانه به شانه و تنگاتنگ با رقبای بین‌المللی در بزرگترین نمایشگاه‌های فرش ماشینی و کفپوش جهان سبب شده این صنعت بدون حمایت و توجه خاص دولت سهم قابل ملاحظه‌ای از صادرات صنایع نساجی را به خود اختصاص دهد.

وی با اشاره به میزان صادرات گفت: صنعت فرش ماشینی و موکت ما در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب با ۲۸۰ و ۲۹۰ میلیون دلار صادرات تقریباً بیشترین سهم صادرات در ردیف تعرفه‌های صنعت نساجی را به خود اختصاص داده است که اگر رقم صادرات ۴۰ و ۵۰ میلیون دلاری صادرات فرش دستباف را هم به آن اضافه کنیم رقم قابل ملاحظه‌ای ارزآوری در سال‌های تحریمی اخیر بوده است. رقمی که به لحاظ تجربیات موفق صادراتی در دهه‌های قبل و هنر و دانش فعالین این صنعت و به مدد حضور مدیران و کارآفرینان توانمند بخش خصوصی و پیشینه‌های هنری و فرهنگی و برند اصیل فرش ایرانی در دنیا امکان افزایش چند برابری این ارقام دور از دسترس نیست.

دبیر انجمن صنایع نساجی ایران تاکید کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر همزمان با توسعه سرمایه گذاری ها در صنعت بافندگی فرش ماشینی و ورود تکنولوژی‌های روز دنیا بسیاری از واحدهای تولید با بروزرسانی و بازسازی و نوسازی واحدهای خود توانمندی‌های تولیدی خود را برای محصولات کیفی رقابت پذیر مهیا کرده‌اند و از آنجا که زنجیره ارزش این صنعت نیز در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه فعالین این صنعت قرار گرفته است خوشبختانه سرمایه گذاری‌های خوبی در زمینه ایجاد و توسعه واحدهای ریسندگی نخ فرش ماشینی و تولید الیاف مورد نیاز این صنعت نیز توسط کارآفرینان بخش خصوصی صورت گرفته و تقریباً کشور را در زمینه تولید نخ مورد نیاز خودکفا نموده است و تقریباً نیاز واحدهای فرش را تأمین می‌کند.

رفع تعهد ارزی دست اندازِ صادرات فرش

وی درباره مشکلات این صنعت افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر قوانین و مقررات مربوط به رفع تعهد ارزی و سخت گیری های بانک مرکزی در این خصوص روند رو به رشد صادرات فرش ماشینی و موکت کشور را از رشد فزاینده قبلی دور کرده و متأسفانه مشکلات عدیده ای را برای فعالین این صنعت رقم زده است.

امامی رئوف تصریح کرد: صنعت فرش ماشینی و موکت ما به لحاظ حجم سرمایه گذاری‌های صورت گرفته بسیار فراتر از تأمین نیاز داخل بوده و صادرات برای بقای این صنعت یک الزام واقعی است‌ صنعت فرش ماشینی و موکت ما به لحاظ حجم سرمایه گذاری‌های صورت گرفته بسیار فراتر از تأمین نیاز داخل بوده و صادرات برای بقای این صنعت یک الزام واقعی است و اگر به هر دلیلی روند صادرات این صنعت با مشکل مواجه شود اصولاً زنجیره ارزش این صنعت از تولید الیاف و نخ تا بافت و تکمیل و توزیع به مشکل برخورده و اشتغال و ارزآوری این صنعت به بحران کشیده می‌شود.

وی تصریح کرد: تشدید مشکلات اقتصادی مردم و کوچک شدن سبد خانوار و سهم کالاهایی نظیر فرش و موکت از سبد هزینه‌های خانوار و تغییر فرهنگ کالاهای سرمایه‌ای در سبد مصرفی جامعه از یکسو و افزایش هزینه‌ها و قیمت تمام شده و فروش فرش و موکت از سوی دیگر و تداوم رکود حاکم بر بازار عملاً بازار داخل را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است اگرچه این موضوع مختص صنایع فرش و موکت نیست و تقریباً بازار کالاهای مصرفی و محصولات نهایی به دلیل محدودیت‌های مصرف کننده نهایی در هزینه کرد خانوار و ترجیح جامعه به خرید کالاهای سرمایه‌ای (که با کاهش ارزش پول ملی از دارایی‌های پس اندازی شأن محافظت کند) با این مشکل مواجه است و تنها راه برون رفت از این موضوع حمایت و نگاه ویژه دولت به تحریک بازار داخل و حمایت از صادرات محصولات تولیدی این صنعت است.

به گفته دبیر انجمن صنایع نساجی، نه تنها در هر دو بخش تقریباً دولت بسیار منفعل برخورد کرده بلکه برخی نهادهای دولتی نظیر سازمان امور مالیاتی و سازمان تأمین اجتماعی از یکسو و ادارات برق و گاز از یکسو و بانک‌های عامل از سوی دیگر فشارهای جدید و مضاعفی را بر این صنایع وارد می‌کنند که عملاً شرایط تولید و ادامه کار را بر فعالین این صنعت با مشکل مواجه ساخته است.

وی تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که با توجه به تلاش‌های صورت‌گرفته برای بهبود کیفیت، استفاده از فناوری‌های نوین در تولید و بازاریابی مناسب، می‌توان به آینده صنعت فرش ماشینی و موکت ایران امیدوار بود و توسعه صادرات به کشورهای جدید و کاهش وابستگی به بازارهای سنتی می‌تواند فرصت‌های زیادی برای رشد بیشتر این صنعت ایجاد کند اما این مهم نیازمند برنامه‌ریزی و حمایت ویژه دولتمردان است.

هشدار نسبت به تشدید بحران

امامی رئوف تصریح کرد: اگرچه این صنعت به طور صد درصدی توسط بخش خصوصی سرمایه گذاری و اداره می‌شود و موفقیت‌های قابل توجهی هم در سال‌های اخیر داشته است اما عملکردهای غیر حمایتی و قوانین و مقررات مزاحم تولیدی در سال‌های اخیر و فشارهای بی مورد دولت و دستگاه‌های دولتی به این صنعت عملاً شرایط دشواری را برای صنعت فرش ماشینی و موکت ما رقم زده و چنانچه این موضوع مورد توجه دولت قرار نگیرد و بازنگری و تسهیلی در این خصوص صورت نگیرد این صنعت وارد مرحله جدیدی از بحران‌های فروش و تولید و صادرات و اشتغال خواهد شد.

وی یادآور شد: ضمن توجه دادن دولتمردان به لزوم توجه ویژه با صنعت فرش ماشینی و موکت کشور و لزوم حمایت‌های بانکی و ارزی در تحریک بازار و مشوق‌های صادراتی در جهت ارزآوری این صنعت و حمایت از حضور واحدهای صادرکننده در نمایشگاه‌ها و بازارهای بین‌المللی و توسعه صادرات از طریق تسهیل در رفع تعهد ارزی این صنعت و جلوگیری از دومینوی مشکلات در این صنعت یادآور می‌شود که این صنعت امکان ارزآوری چندین برابری و پتانسیل رشد چشمگیر و ارزش افزوده بالا و ارزآوری ویژه از محل افزایش بهره‌وری و تولید دارد و در سایه حمایت‌های حداقلی می‌تواند در خدمت رشد پیش بینی شده در برنامه توسعه هفتم قرار گیرد.

در ادامه به آمارهای بین‌المللی این صنایع در دنیا و سهم ایران از این بازارها و عمده کشورهای هدف صادراتی کشور اشاره شده که با وجود تأثیرات تحریم‌ها و قوانین مزاحم تحلیل‌های امیدوارکننده ای از پتانسیل‌های رشد و توسعه این صنعت بیان می‌کند.